Na jakiej wysokości latają samoloty? Od czego to zależy?

Pewnie wiele osób stawia sobie pytanie –  na jakiej wysokości latają samoloty? Czym jest wysokość przelotowa, która na ogół wynosi 10 kilometrów? Z jaką prędkością leci samolot? Oto poradnik, który udzieli odpowiedzi na te oraz wiele innych pytań.

Obserwacja samolotów wysoko wznoszących się na niebie to nie tylko przyjemność, która sprawia radość małym dzieciom. Wielu dorosłych patrzy do góry marząc o tym, aby móc znaleźć się w środku takiej maszyny, skąd można podziwiać fantastyczne widoki skracając tym samym czas potrzebny do przebycia określonej odległości (biorąc pod uwagę samochód lub pociąg). Takie obserwacje rodzą pytania odnośnie wysokości, która obowiązuje dla powietrznych statków pasażerskich i czy w każdym przypadku jest ona taka sama.

Od czego zależy wysokość, na jakiej leci samolot?

Niezależnie od tego, z jakim samolotem ma się do czynienia (pasażerski, wojskowy, transportowy) lub innym obiektem latającym, najważniejsze jest utrzymanie bezpieczeństwa. Tak, aby nawet w powietrzu nie doszło do nieoczekiwanego spotkania, które mogłoby zakończyć się katastrofą.

Wysokość lotu uzależniona jest od jednego podstawowego czynnika – załogi kontroli ruchu powietrznego. Najczęściej samoloty unoszą się na wysokości 10 kilometrów nad ziemią, która równoznaczna jest z wysokością przelotową (odległość utrzymywana od momentu zakończenia etapu wznoszenia do czasu podchodzenia do lądowania). Jest to związane z tym, że im wyżej samolot się wznosi, tym bardziej rozrzedzone jest powietrze. W ten sposób samolot zużywa mniejsze ilości paliwa, co ma też ścisły związek z aspektem ekonomicznym.

Sprawdź też: Elektryczny samolot Rolls Royce najszybszym na świecie?

Kontrola ruchu powietrznego dba o to, aby samoloty nigdy nie znalazły się na kursie kolizyjnym. Spowodowało to przyjęcie zasady, że samoloty poruszające się na zachód i na północ otrzymują korytarze powietrzne o wartościach parzystych. Te statki powietrzne, które latają na wschód i na południe – nieparzyste.

Na jakiej wysokości latają samoloty pasażerskie?

Najczęściej samoloty tego typu utrzymują wysokość przelotową na poziomie od 10 do 14 kilometrów nad ziemią. Co ciekawe, informacje o tym słyszą pasażerowie w samolocie w momencie, kiedy zostaje zakończony etap wznoszenia do góry. Samolot, który utrzymuje się na tym poziomie, mniej efektywnie hamuje. Powietrze nie stawia wobec niego takiego oporu, dzięki czemu dochodzi do mniejszego zużycia paliwa.

Na utrzymanie takiej wysokości ma również wpływ to, że ma się do czynienia z pustą przestrzenią. Samolot nie ma szansy na to, aby spotkać ptaki lub drony, które mogłyby zakłócić lot lub doprowadzić do katastrofy.

Statki powietrzne pasażerskie poruszają się najczęściej z prędkością 1000 km/h.

-75%

Kody rabatowe Morele Najlepsze promocje w jednym miejscu

SPRAWDŹ KODY -75%

Na jakiej wysokości latają samoloty wojskowe?

Samoloty, których zadaniem jest utrzymanie bezpieczeństwa kraju, mogą rozwijać znaczne prędkości wznosić się na ogromne wysokości. Jest ona uzależniona od indywidualnych możliwości maszyny. Przyjmuje się jednak, że średnia wysokość przelotowa maszyn wojskowych wynosi 20 000 metrów nad ziemią. Oto przykładowa lista samolotów wojskowych i ich wysokości przelotowych:

• F-22 Raptor – 18 000 metrów (60 000 stóp);
• F-35 Lightning II – 15 000 metrów (50 000 stóp);
• SU-57 –  20 000 metrów (65 000 stóp);
• B-2 Spirit – 15 000 metrów (50 000 stóp);
• U-2 Dragon Lady – 21 000 metrów (70 000 stóp).

Na jakiej wysokości latają inne obiekty latające?

Wśród innych obiektów latających, które używane są przez osoby prywatne lub firmy, wymienić można drony, jakie muszą latać na określonych wysokościach. Maksymalna wartość lotu dla drona wynosi 120 metrów nad ziemią. Osoby, które mają do pokonania przeszkodę o większej wysokości mogą poprosić o zgodę tę osobę, która odpowiedzialna jest za przeszkodę.

Loty VFR (Visual Flight Rules) z widocznością mogą odbywać się w dzień w przestrzeni niekontrolowanej w przedziale wysokości na i poniżej 900 m (3000 ft) AMSL lub 300 m (1000 ft) nad terenem. Widoczność musi wynosić minimum 1,5 kilometra.

Wysokość na jaką może wznosić się helikopter uzależniona jest od wielu czynników. Wśród nich można wymienić ciężar maszyny i warunki pogodowe. Helikoptery projektowane są tak, aby mogły wznosić się do określonych wysokości. Eurocopter AS350 B3 to maszyna, która może wznosić się na wysokość ~ 5000 metrów nad ziemią. Znany jest jednak przypadek, kiedy to ten helikopter wzniósł się na wysokość 8850 metrów nad ziemią. Stało się to 14 maja 2005 roku. Eurocopter AS350 B3 dotknął szczytu Mount Everestu. Wcześniej jednak cała konstrukcja maszyny została specjalnie wzmocniona.

Technologie umożliwiające lot na dużych wysokościach

Za możliwość unoszenia samolotu na dużych wysokościach odpowiada siła nośna. Ma ona możliwość przezwyciężania siły ciężkości. Samoloty poruszają się z dużą prędkością. Zaczyna wtedy działać zasada względności ruchu. W jej konsekwencji powietrze zaczyna przesuwać się w przeciwną stronę. Działanie to sprawia, że powstaje siła nośna, która uzależniona jest od wyprofilowanych skrzydeł samolotu. Do tego skrzydła muszą być nachylone względem kierunku lotu pod pewnym kątem zwanym kątem natarcia.

Siła nośna uzależniona jest także od:

• nachylenia skrzydeł w stosunku do napływających mas powietrza;
• opływu powietrza z obu stron skrzydeł.

Prędkość samolotu pasażerskiego i innych obiektów latających ma ogromne znaczenie na to, na jakiej wysokości będą one mogły finalnie się wznosić.

Zalety i ograniczenia różnych wysokości lotów

W Polsce obowiązują pewnego rodzaju ograniczenia odnoszące się do lotów na różnych wysokościach. Przedstawiają się one w następujący sposób:

• nad obszarem miast o liczbie ludności 25-50 tysięcy mieszkańców – minimum 500 m nad terenem dla samolotów tłokowych i śmigłowców;
• nad obszarem miast o liczbie ludności 25-50 tysięcy mieszkańców – minimum 1000 m nad terenem dla pozostałych samolotów;
• nad obszarem miast o liczbie ludności 50-100 tysięcy mieszkańców – minimum 1000 m nad terenem.

Są pewne wyjątki od takich oraz wielu innych ograniczeń (wymienione powyżej stanowią tak naprawdę tylko niewielką część). Loty wojskowe odbywające się na hasło ALFA SCRAMBLE i policyjne – GARDA mogą latać nad wyżej wymienionymi obszarami. Podobnie jest w przypadku lotów, które wykonywane są w celu udzielenia pomocy lub tych, jakie mają na celu patrolowanie linii energetycznych, rurociągów, lasów, wykonywanie prac rolniczych.

Zaletą lotów odbywających się na różnych wysokościach jest to, że pomagają one utrzymać wysoki poziom bezpieczeństwa. Także wtedy, jeżeli w grę wchodzi namierzenie niezidentyfikowanych obiektów latających – co jest ważne w kontekście prowadzenia działań militarnych. W takim przypadku, jeżeli pod uwagę brane jest bezpieczeństwo osób znajdujących się na ziemi oraz w statkach powietrznych, nie można mówić o ograniczeniach. Tym bardziej że stawką jest życie ludzkie.

Poszczególne państwa mogą uszczegóławiać przepisy ICAO lub też mogą dopasować je do indywidualnych potrzeb – tak jak zrobiła to Wielka Brytania.

Wysokość lotu a zużycie paliwa

Przygotowanie do lotu obejmuje także obliczenie ilości paliwa, które będzie potrzebne do pokonania danej trasy. Nie można jednak zabrać zbyt dużej ilości paliwa, ponieważ duże obciążenie będzie powodować, że samolot będzie go więcej zużywać. Samoloty latają na określonej wysokości przelotowej, ponieważ dzięki temu zużywają mniej paliwa. W efekcie można obniżyć wydatki, jakie planowane są na lot – co też pozytywnie wpłynie na ceny oferowanych biletów. Im więcej czasu samolot będzie spędzać na tej wysokości, tym mniej paliwa zużyje. Chodzi bowiem o opór powietrza i ilością tlenu, która w tym czasie dostarczona jest do silnika. Powyżej 10 kilometrów nad ziemią powietrze jest bardzo rzadkie. W konsekwencji samolot musi lecieć szybciej, aby do silnika dotarła określona ilość tlenu i nie doszło do utraty siły nośnej.

10 kilometrów nad ziemią to także miejsce, gdzie nie trzeba przejmować się burzami. Samolot omija je, ponieważ wznosi się nad nimi.

Loty na dużych wysokościach a komfort pasażerów

Kabiny samolotów wykonane są w taki sposób, aby pasażerowie nie odczuwali żadnego dyskomfortu podczas podróży. Nie można jednak pomijać tego, że na wysokości 10 000 metrów nad ziemią panują zupełnie inne warunki pogodowe niż w tym samym momencie na ziemi. Temperatura na tak dużej wysokości wynosi na ogół od -50 do nawet -60 stopni Celsjusza. Nic dziwnego, że samolot jest tak zabezpieczony, aby żadna osoba nie musiała odczuwać tak dużych różnic, które w szybkim czasie mogą doprowadzić do śmierci. Do tego oddychanie przez człowieka na tym poziomie możliwe byłoby tylko przez maksymalnie kilkadziesiąt sekund – gdyby nie hermetycznie zabezpieczona kabina samolotu. Na pokładzie można znaleźć maski tlenowe, które służą pasażerom wsparciem podczas wystąpienia kryzysowych sytuacji.

Ciekawostką jest to, że osoby, które mają kaszel, katar, podczas lotu samolotem mają do czynienia ze zjawiskiem zatykania uszu, co też może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Laryngolodzy odradzają więc loty osobom, które są chore – o ile jest to możliwe.

Bezpieczeństwo lotów – jak kontrolowana jest wysokość lotu?

Kontrola wysokości lotu powierzona zostaje kontrolerom ruchu lotniczego. Są to te osoby, które siedzą w kontroli wieża lotów. W części, która w zdecydowanej większości zostaje przeszklona, a do tego umieszczona na znacznych wysokościach (w szczególności, jeżeli uwzględni się inne budynki, które przynależą do lotniska). Wieża jest okrągła, dzięki czemu możliwa jest dobra obserwacja samolotów startujących i podchodzących do lądowania. Kontrola wysokości lotów odbywa się za pomocą specjalnych radarów, które umiejscowione są w wieży.

Sprawdź też: Czy wiesz, jaki jest najszybszy samolot świata?

Ciekawostką jest to, że osoby postronne mają także możliwość kontrolowania wysokości lotów za pomocą Flightradar24. Jest to proste, bezpieczne i intuicyjne w obsłudze urządzenie, gdzie wystarczy wpisać numer lotu, aby móc uzyskać o nim niezbędne informacje – w tym wysokość lotu na jakiej aktualnie się znajduje.

Wpływ wysokości lotu na działanie i wydajność samolotów

Samoloty konstruowane są w taki sposób, aby ich konstrukcja była w stanie poradzić sobie z warunkami, jakie panują na określonych wysokościach. Samolotom pasażerskim nie powinno nic dziać się do maksymalnej wysokości 14 000 stóp nad ziemią. Jeżeli ta wysokość zostanie przekroczona, może dojść do rozszczelnienia kabiny. Podobnie jest w przypadku innych statków powietrznych.

Za każdym razem gdy samolot przygotowuje się do lotu (w szczególności pasażerskiego) wykonywana jest obsługa liniowa. Pre-departure check (przegląd przed startem) wykonywany jest przed startem przez przeszkoloną obsługę, której zadaniem jest ocena stanu technicznego. Ich ocena może sprawić, że samolot nie zostanie dopuszczony do lotu, jeżeli zostaną wykryte uszkodzenia, które mogły powstać nawet wtedy, kiedy maszyna zawsze wznosiła się na określonych wysokościach.

Samoloty na wysokości od 10 0000 do 12 000 docierają do tej części stratosfery, gdzie 95% zjawisk pogodowych nie jest spotykana. Wpływa to na spokojny lot, który pozwala także odczuwać komfort psychiczny i fizyczny przez pasażerów. Piloci nie muszą dzięki temu manewrować pomiędzy niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi, które mogą niekorzystnie wpłynąć na cały lot.