0
Dziś spada embargo na testy najnowszej karty graficznej NVIDIA GeForce RTX 4090 i nie omieszkaliśmy sprawdzić, jak przedstawiciel generacji Ada Lovelace poradził sobie w realnych scenariuszach. Czy warto postawić na tę kartę graficzną?
Nie milkną echa pokazu NVIDII, na którym zaprezentowano nowe karty graficzne GeForce RTX 4000. Dziś skupimy się na najwydajniejszej aktualnie, czyli GeForce RTX 4090 i zrobimy to w oparciu o wersję KFA2 SG. Co potrafi?
GeForce RTX 4090 bazuje na rdzeniu AD102 produkowanym w fabrykach TSMC przy wykorzystaniu procesu technologicznego 4N (5 nm). Dzięki litografii NVIDII udało się uzyskać aż 76,3 mld tranzystorów przy powierzchni rzędu 609 mm2, a to oznacza, że upakowanie względem GA102, czyli topowego przedstawiciela rodziny Ampere wzrosło o 2,8x.
Zieloni przy okazji premiery kart graficznych bazujących na architekturze Ada Lovelace chwalą się nowymi rdzeniami Tensor (4 generacja), nowym formatem danych w precyzji FP8, usprawnionymi rdzeniami RT oraz funkcjami Opacity Micromap Engine i Displaced Micro-Mesh Engine. Za sprawą tych ostatnich obliczenia związane ze śledzeniem promieni mają być w przyszłości jeszcze szybsze, jak tylko gry zaczną z tego korzystać. Przy ray tracingu NVIDIA wykorzystuje również o funkcję SER (Shader Execution Reordering), która pozwala karcie graficznej w czasie rzeczywistym zarządzać zadaniami związanymi z cieniowaniem poprzez uszeregowanie ich w taki sposób, aby ostatecznie zwiększyć wydajność.
Szukasz GeForce RTX 4090? Mamy już pierwsze egzemplarze! Sprawdź:
- Asus TUF Gaming GeForce RTX 4090 OC Edition 24GB GDDR6
- Gainward GeForce RTX 4090 Phantom 24GB GDDR6X
- Gainward GeForce RTX 4090 Phantom „GS” 24GB GDDR6X
- Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC 24 GB GDDR6X
- Gigabyte GeForce RTX 4090 Windforce 24 GB GDDR6X
- Palit GeForce RTX 4090 GameRock 24GB GDDR6X
NVIDIA dodała nieco pojemności dla cache L2, która w wypadku AD102 wynosi aż 96 MB, podczas gdy najbardziej rozbudowany przedstawiciel Ampere mógł się pochwalić zaledwie 6 MB. Zmian doczekało się też sprzętowe kodowanie wideo, bo przy Ada Lovelace w końcu otrzymujemy wsparcie dla AV1. Do nowości należy również niewątpliwie zaliczyć zmiany w technice skalowania obrazu DLSS. Udoskonalona technika Optical Flow Accelerator pozwala tej generacji na uruchomienie interpolacji, czyli innymi słowy na generowanie dodatkowych klatek. DLSS 3, bo tak się nazywa, bazuje na standardowym DLSS 2.x, a funkcja interpolacji powinna pojawiać się w grach jako dodatkowa opcja, której na kartach graficznych z serii RTX 2000 i RTX 3000 uruchomić w stanie nie będziemy.
Sprawdź też: Konsola czy PC – co zmieni się po premierze RTX 4000?
GeForce RTX 4090 – specyfikacja
GeForce RTX 4090 to topowe wydanie Ada Lovelace, na które składa się aż 128 bloków SM, co w sumie daje 16384 jednostek cieniujących CUDA, 512 jednostek teksturujących, 176 ROP oraz 24 GB VRAM na 384-bitowej magistrali. Pamięć to GDDR6X klasy 21 Gb/s, co w sumie zapewnia aż 1008 GB/s przepustowości. Referencyjne taktowanie boost ustalone zostało przez NVIDIĘ na 2520 MHz, aczkolwiek producent testowanego dziś modelu, czyli KFA2, zdecydował się podnieść bazowy zegar Boost do 2580 MHz. TDP dla tej karty wynosi 450 W, a zatem jest to druga karta graficzna bazująca na pojedynczym rdzeniu w historii, przy której taki numerek z całą pewnością może mieć uzasadnienie (wcześniej był to GeForce RTX 3090 Ti).
KFA2 GeForce RTX 4090 SG – specyfikacja:
- Rdzeń: AD102,
- Architektura: Ada Lovelace,
- Proces technologiczny: TSMC 4N (5 nm),
- Rozmiar rdzenia: 609 mm2,
- Liczba tranzystorów: 76,3 mld,
- SM: 128,
- Cache L2: 96 MB,
- SPU: 16384 CUDA,
- TMU: 512,
- ROP: 176,
- VRAM: 24 GB GDDR6X 21 Gb/s,
- Magistrala: 384-bit,
- Przepustowość pamięci: 1008 GB/s,
- Zegar boost: 2580 MHz,
- TDP: 450 W,
- Zasilanie: 1x 16-pin.
KFA2 GeForce RTX 4090 SG – analiza systemu chłodzenia
KFA2 SG to jedna z najdłuższych kart graficznych, z którymi przyszło nam obcować. Całość mierzy ok. 34 cm i sam układ chłodzenia zdecydowanie wystaje poza laminat. Cooler to kompleksowe rozwiązanie chłodzące zarówno rdzeń krzemowy, jak i pamięć VRAM oraz sekcję zasilania układu. Radiator wraz z wentylatorami jest bardzo wysoki, przez co w rzeczywistości karta zajmuje w obudowie cztery sloty (śledź ma trzy sloty).
Sprawdź też: Gigabyte GeForce RTX 4090 Gaming OC – recenzja karty graficznej
Sam sprzęt prezentuje się po prostu elegancko, a to wszystko dzięki ciemnej i stonowanej kolorystyce. Za przepływ powietrza odpowiadają trzy 102-milimetrowe wentylatory, a sam radiator składa się z dwóch części połączonych ze sobą sześcioma ciepłowodami. Warto tutaj wspomnieć, że karta oczywiście wspiera tryb półpasywny, dlatego w spoczynku czy ogólnie podczas niewielkiego obciążenia, wentylatory w ogóle nie pracują.
Na tyle znajduje się backplate wykonany z anodowanego na czarno-szary kolor aluminium, co dodatkowo wzmacnia konstrukcję. Do działania samej karty potrzebujemy wyjątkowo mocnego zasilacza wyposażonego w przynajmniej cztery wtyczki PCIe. Do samej karty natomiast podpinamy nową wtyczkę 16-pin, ale oczywiście producent dorzuca do zestawu przejściówkę. Co ciekawe, producent do zestawu dorzuca też czwarty wentylator, który zamontować można na karcie w konfiguracji push-pull, dokładnie tam, gdzie widać wycięcie w płytce mocującej. Obniża to temperaturę o dodatkowy stopień w skali Celsjusza.
Sprawdź też: DLSS — co to jest? Czy dzięki DLSS gry wyglądają lepiej i działają płynniej?
W pudełku z kartą graficzną znajdziemy podpórkę, która ma za zadanie przeciwdziałać opadaniu GPU w obudowie. Warto tutaj wspomnieć, że tak jak i sama karta graficzna, podpórka wyposażona została w podświetlenie LED RGB, które na dodatek można ze sobą synchronizować (i resztą komponentów, jeśli płyta główna jest kompatybilna). Co więcej, KFA2 przygotował aplikację sterującą na urządzenia mobilne, dlatego po sparowaniu urządzenia, na smartfonie będziemy mogli personalizować parametry pracy GPU.
Karta graficzna wyposażona została w cztery wyjścia wideo – jedno HDMI 2.1 oraz trzy sztuki DisplayPort 1.4a. Zabrakło znanego z Turingów USB-C, aczkolwiek biorąc pod uwagę to, co się stało z VirtualLink, narzekać nie ma na co.
Metodologia testowa
Testy karty graficznej KFA2 GeForce RTX 4090 SG (1-Click OC) wykonane zostały z użyciem systemu operacyjnego Windows 10 64-bit 21H1 oraz sterowników GeForce Game Ready Driver 521.90. Podczas rozgrywki miernikiem klatek na sekundę był program Fraps w wersji 3.5.99.
Platforma testowa wyposażona została w procesor Intel Core 10900K, który pracował z taktowaniem 5,1 GHz (4,8 GHz dla cache) i był chłodzony zestawem Noctua NH-D14, pamięć RAM Team Group NIGHT HAWK RGB 2x 8 GB DDR4-3600 CL18 (przetaktowane do DDR4-4000 MHz CL 15-15-15-35), dysk SSD Patriot Viper VPR100, płytę główną ASRock Z490 Phantom Gaming-ITX/TB3 oraz zasilacz Enermax Platimax 1350 W. Całość umieszono w obudowie Antec Twelve Hundred V3.
Sprawdź też: Ray tracing – co to jest? Sprawdzamy, co daje ray tracing w grach
Wydajność w renderingu
Testy w renderingu mają ukazać, jak najnowsza architektura skaluje się z Ampere oraz konkurencyjnymi rozwiązaniami. Testy te mają za zadanie wskazać, ile czasu zajmuje rendering w konkretnym scenariuszu.
Wydajność w grach
Testy w grach przeprowadzono przy wykorzystaniu różnych scenariuszy użytkowania – rasteryzacja, śledzenie promieni oraz z wykorzystaniem techniki skalowania DLSS. Z oczywistych względów przy ray tracingu pominęliśmy karty graficzne, które obsługują tę technikę renderowania tylko w teorii.
KFA2 GeForce RTX 4090 – możliwości OC
Przy podkręcaniu wykorzystaliśmy program MSI Afterburner w wydaniu 4.6.4 Beta 3. Nie ingerowaliśmy w tym wypadku w prędkość wentylatorów, która automatycznie ustawiona została na 46% (1500 RPM), co przełożyło się na temperaturę oscylującą w okolicach 67 st. Celsjusza. Za test stabilności posłużyła gra Wiedźmin 3: Dziki Gon, słynącej z wysokiego zapotrzebowania na zasoby obliczeniowe GPU.
Ustawienia domyślne:
- Taktowanie bazowe/boost: 2235/2580 MHz
- Rzeczywiste taktowanie rdzenia: 2730 MHz
- Rzeczywiste taktowanie rdzenia (2,5K): 2715 MHz
- Rzeczywiste taktowanie rdzenia (4K): 2625-2715 MHz
- Rzeczywiste taktowanie pamięci VRAM: 1313 MHz
Manualny overclocking:
- Maksymalne stabilne wartości offset: +225/1800 MHz
- Rzeczywiste taktowanie rdzenia: 2955 MHz
- Rzeczywiste taktowanie rdzenia (2,5K): 2940 MHz
- Rzeczywiste taktowanie rdzenia (4K): 2850-2940 MHz
- Rzeczywiste taktowanie pamięci VRAM: 1538 MHz
- Limit mocy: +13%
Temperatura, kultura pracy i pobór prądu
Tak jak zawsze, przy analizowaniu kultury pracy i temperatur wykorzystujemy realistyczny scenariusz – tj. karta graficzna umieszczona w obudowie stojącej pod biurkiem. Temperatura w pomieszczeniu w trakcie testów wahała się w zakresie 23-24 st. Celsjusza, a do pomiarów wykorzystaliśmy program MSI Afterburner.
Do zmierzenia natężenia dźwięku posłużył decybelomierz Voltcraft SL-100 o zakresie pomiarowym 30-130 dBA i dokładności 1,5 dBA. Pomiary dokonywane były w porach nocnych w celu wyeliminowania niepożądanych dźwięków otoczenia. Tło wówczas wynosiło 33,5 dBA.
Do pomiaru poboru prądu posłużyło narzędzie NVIDIA PCAT, które mierzy pobór wyłącznie karty graficznej. Pomijamy zatem wszystkie zależności między wydajnością karty graficznej, a procesorem, który to przy wydajniejszym GPU musi pracować ciężej, co naturalnie oznacza wyższy pobór prądu całej platformy.
Podsumowanie
GeForce RTX 4090 to najwydajniejsza karta graficzna na świecie (w dzień pisania tego artykułu). Jasne jest, że jest skierowana do największych entuzjastów sprzętu komputerowego, którzy mają zamiar grać w najnowsze gry w rozdzielczości 4K. Średnia przewaga nad GeForce RTX 3080 Ti wynosi ok. 72%, podczas gdy od RTX 3090 Ti, nowa karta jest o ok. 51% wydajniejsza.
Największą różnicę zanotowaliśmy w The Medium (101% względem 3080 Ti) i Marvel’s Spider-Man Remastered (92% względem 3080 Ti). GeForce RTX 4090 to oficjalnie pierwsza karta graficzna, która pozwala na komfortową rozgrywkę w grach takich jak Cyberpunk 2077 w rozdzielczości 4K UHD.
Jeśli chodzi o efektywność energetyczną, to przy niespełna 420 W w stosunku do GeForce RTX 3080 Ti 38-procentowa poprawa, a do RTX 3090 aż 67-procentowa. Nie da się ukryć, że widoczny jest wyraźny postęp nawet pomimo tego, że nadal mowa o ponad 400 W pobranej energii przez samą kartę graficzną.
Sprawdź też: Ceny nowych kart graficznych – wszystkie modele GeForce RTX 4000
Jeśli chodzi o wersję KFA2 SG, prezentuje się bardzo dobrze i co najważniejsze, zastosowane chłodzenie z całą pewnością radzi sobie nawet w najgorszych scenariuszach użytkowania. Cieszy stonowana stylistyka, choć nie zabrakło dodatków w postaci podświetlenia RGB, które to znaleźć możemy nawet w dedykowanej, dołączonej do zestawu podpórce.
Pozostała kwestia najbardziej kontrowersyjna – cena. GeForce RTX 4090 to wydatek minimum 1599 dolarów amerykańskich, co przy kursie wynoszącym 5 zł daje nam ok. 9833 zł, a zatem spodziewać się należy, że za topowe wersje przyjdzie nam zapłacić grubo powyżej 10 tys. zł. Tanio nie jest, ale należy wspomnieć, że GeForce RTX 3090 Ti, którego powierzchnia rdzenia jest bardzo podobna do AD102 wyceniony był wówczas na 1999 dolarów amerykańskich.
Za bezapelacyjnie najwydajniejszą kartę graficzną na świecie NVIDIA może żądać dowolną kwotę i jak widać w wypadku tego segmentu nie przeszarżowała. Warto jednak pamiętać o tym, że MSRP rzędu 1999$ szybko obniżone zostało do względnie normalnego poziomu i za GeForce RTX 3090 Ti dziś musimy zapłacić nie 10 tys. (tak, jak kiedyś), ale „zaledwie” 6600-7500 zł. Nowy przedstawiciel kart graficznych NVIDII jest więc nieco bardziej opłacalnym zakupem, jeśli patrzeć przez pryzmat samej wydajności oraz zdecydowanie bardziej opłacalnym zakupem, jeśli doliczyć do tego wsparcie dla nowych funkcji – enkoder AV1 czy DLSS 3. A zatem, jeśli macie do wydania 10 „kafli”, jak najbardziej warto, bo wersja KFA2 GeForce RTX 4090 SG was nie zawiedzie. To bardzo solidna i piekielnie wydajna karta graficzna.
Sprawdź też: Najlepsza karta graficzna – czy RTX 4090 będzie miał jakąś konkurencję?
