0
Stanley Kubrick to jedna z najbardziej znanych postaci filmowego świata. Reżyser, scenarzysta, montażysta i producent filmowy – jednym słowem człowiek wielu talentów. Poznaj filmografię i historię życia geniusza kina – Kubricka.
Życie Stanleya Kubricka przed pierwszym filmem
Kubrick urodził się w 1924 r. w Nowym Jorku. Amerykanin pochodzi z żydowskiej rodziny mającej korzenie w Europie Środkowej. Stanley już od najmłodszych lat wyróżniał się spośród swoich rówieśników. Chłopiec był bardzo inteligentnym dzieckiem. Nie lubił szkolnej edukacji, ponieważ uznawał ją za sztampową, mechaniczną oraz nudną. Zamiast przebywać na lekcjach, wolał poświęcać się innym zajęciom. Uwielbiał szachy, muzykę jazzową oraz fotografię. Miłość do tej ostatniej pasji zaszczepił w nim ojciec, który amatorsko parał się robieniem zdjęć.
Zamiłowanie do nieruchomych obrazów, a także gry aktorskiej, rozwinęło się u Kubricka w szkole średniej. Jedynym przedmiotem, który szczególnie interesował przyszłego reżysera, był język angielski. Młody chłopak podziwiał sposób prowadzenia lekcji przez Aarona Traistera, który odgrywał przed klasą fragmenty lektur szkolnych. Stanley Kubrick zaczął również bywać w miejscowym kinie. Oglądał wszystkie wychodzące filmy. Często nie szczędził im krytyki, uważając, że sam nagrałby je znacznie lepiej.
W wieku 17 lat Kubrick podjął się pracy fotografa w magazynie Look. Jego zdjęcia były tak dobre, że od razu wylądowały na okładkach pisma. Kończąc szkołę średnią, podjął się egzaminów ze sztuki pięknej. Jego ogólne wyniki ze wszystkich przedmiotów nie były najwyższe. Zamknęło mu to drogę do college’u, ale otworzyło drzwi do rozwoju w dziedzinie fotografii i dalszej współpracy z Look.
Kiełkujący talent – pierwsze filmy
Stanley Kubrick rozpoczął swoją karierę filmową w 1950 r. Jego pierwsze dzieła stanowiły krótkometrażowe produkcje. Pomimo ograniczonego budżetu spod kamery Kubricka wychodziły oryginalne i ciekawe materiały. Pozwoliły mu one rozwinąć karierę i zacząć tworzyć fabularne ekranizacje.
Dzień walki – bokserska krótkometrażówka
Pierwszym filmowym projektem Stanleya Kubricka był krótkometrażowy Dzień walki. Materiał trwa 16 minut i opowiada o jednym dniu z życia boksera Waltera Cartiera, któremu Kubrick poświęcił niegdyś cykl fotografii. W robieniu zdjęć do filmu uczestniczył szkolny kolega Stanleya– Alexander Singer (przyszły reżyser m.in. Posterunku przy Hill Street, Star Trek: Stacja kosmiczna, Star Trek: Następne pokolenie). Jednak montaż, produkcja i udźwiękowienie były samodzielną pracą Kubricka.
Latający ojczulek – krótka produkcja o ciekawym księdzu
Środki zarobione na wystawieniu pierwszego filmu, pozwoliły Kubrickowi zająć się kolejną krótkometrażówką, którą był Latający ojczulek. Materiał skupiał się na dwóch dniach z życia księdza Freda Stadmuellera. Fabuła produkcji opowiadała o tym jak duchowny przemieszczał się między parafiami za pomocą samolotu. Film zdradzał kolejną pasję Kubricka, jaką było lotnictwo. Stanowił też przełomowy punkt w życiu Stanleya. Produkcja przekonała młodego artystę do ostatecznego podjęcia się kariery reżysera.
Marynarze – promocyjna reklamówka w kolorze
Film Marynarze był pierwszym projektem, który Stanley Kubrick wykonał na zamówienie. Produkcja wydana w 1953 r. była dokumentem na temat korzyści płynących z członkostwa w Związku Zawodowym Żeglarzy. Krótkometrażowa reklamówka dała również Kubrickowi szansę pracy na taśmie kolorowej.
Strach i pożądanie – wojenny temat na początek fabularnej kariery
Strach i pożądanie to pierwszy fabularny film Kubricka. Produkcję wydano w 1953 r. Scenariusz, który napisał Sackler – znajomy Kubricka – opowiada o losach czterech żołnierzy. Bohaterowie są rozbitkami samolotu i znajdują się za linią frontu na terenie wroga. W filmie pojawiają się motywy charakterystyczne dla późniejszej twórczości reżysera.
Sprawdź też: Filmy i seriale o kosmosie – dokumentalne oraz science-fiction. Zobacz największe zestawienie filmów o kosmosie!
Fabuła nawiązuje do okrucieństwa wojny i zła obecnego w naturze ludzkiej. Nie brak też fatalistycznej teorii o tym, że człowiek nie ma żadnego wpływu na własny los. Film stworzono przy niskim budżecie. Zdjęcia wykonane były za pomocą wypożyczonej kamery przez samego reżysera. Stanley Kubrick uważał produkcję za amatorską i niegodną uwagi. Kiedy jego kariera nabrała rozpędu, wstrzymał nawet prezentacje Strachu i pożądania.
Pocałunek mordercy – mroczny kryminał z miłosnym wątkiem
Kolejne dzieło Stanleya Kubricka ujrzało światło dzienne w 1955 r. Scenariusz Pocałunku mordercy powstał we współpracy z Sacklerem. Produkcją zajęła się spółka Minotaur Productions założona przez Kubricka i Jamesa B. Harrisa. Ekranizacja utrzymana była w klimacie filmu noir.
Fabuła opowiadała historię boksera, który zakochał się w tancerce. Ich romans nie spodobał się jednak brutalnemu szefowi kobiety, który postanowił zabić kochanków. Film przybiera formę mrocznego kryminału, łączącego realizm z surrealistycznymi elementami. Ciekawostką jest fakt, że mały budżet skłonił reżysera do użycia ukrytych kamer. Rejestrowały one autentyczne reakcje przypadkowych osób, będących świadkami nagrywanych na ulicach scen.
Zabójstwo – pieniądze, rabunek i zdrada w oryginalnej sekwencji
Powstałe w 1956 r. Zabójstwo było pierwszą produkcją, przy której Stanley Kubrick współpracował z profesjonalną ekipą filmową. Zabójstwo stanowiło ekranizację powieści Clean Break Lionela White’a. Fabuła opowiadała o grupie planującej kradzież dwóch milionów dolarów ulokowanych w zakładach bukmacherskich z wyścigów konnych. Stanley Kubrick przy tworzeniu filmu wykazał się nowatorskim podejściem. Reżyser zaproponował achronologiczny sposób prezentacji fabuły. Nietypowym zabiegiem było również zastosowanie szerokiego obiektywu w zamkniętych pomieszczeniach.
Geniusz w rozkwicie
Najlepszy okres pracy Kubricka przypada na lata 1957-1971. Reżyser stworzył wtedy jedne z ważniejszych produkcji w karierze. To wtedy otrzymał również swoje pierwsze Oscary za reżyserię, efekty specjalne czy scenariusz.
Ścieżki chwały – z rozmachem o fatalizmie wojny i życia
Ścieżki chwały to adaptacja powieści Humphreya Cobba. Ekranizacja była ogromną produkcją, w którą trzeba było odpowiednio zainwestować. Kubrickowi udało się pozyskać producenta w postaci studio Metro-Goldwyn-Mayer. Wytwórnia zgodziła się na współpracę po tym, jak filmem zainteresował się ówczesny gwiazdor kina – Kirk Douglas. Odgrywał on jedną z głównych roli w historii przedstawiającej losy trzech francuskich żołnierzy. Fabuła opowiadała o mundurowych, których wysłano na niewykonalną misję.
Nieudany atak na niemiecki punkt oporu poskutkował oskarżeniem mężczyzn o tchórzostwo. Karykaturalny proces, wyrok śmierci i rozstrzelanie podkreślają fatalistyczne motywy wojny i losu człowieka, które przebijają się w twórczości Kubricka. Produkcję nagrano z dużym rozmachem. W filmie można zobaczyć wiele wybuchów i dopracowanych do perfekcji scen batalistycznych.
Spartakus – starożytna historia dopięta na ostatni guzik
Spartakus, powstały w 1960 r., opowiadał o historycznym powstaniu rzymskich gladiatorów pod wodzą Traka. Reżyser został zaangażowany do filmu przez Kirka Douglasa, z którym współpracował przy poprzednim filmie. Stanley Kubrick nie miał tutaj wolnej ręki w kwestii scenariusza. Ku niezadowoleniu reżysera, ekipa filmowa nie chciała za bardzo zmieniać gotowego już skryptu.
Sprawdź też: David Lynch – miasteczko Twin Peaks wita
Na planie często dochodziło do sprzeczek ze scenarzystą, który nie zawsze zgadzał się z koncepcjami Kubricka. Ich zamysły często mijały się w kwestiach kadrowania, oświetlenia czy filmowania poszczególnych scen. Ostatecznie jednak współpraca okazała się owocna, ponieważ Spartakus stał się kasowym hitem. Film otrzymał też cztery Oscary oraz kilka innych wyróżnień.
Lolita – romans w skandalizującej formie
Kolejny film Kubricka to ekranizacja kontrowersyjnej lektury Vladimira Nabokova. Lolita opowiada o romansie dojrzałego mężczyzny z nastolatką. Produkcja okazała się sporym wyzwaniem. Tekst Nabokova był skandalizujący, przez co wielu aktorów odmawiało udziału w filmie.
Problem zrodził się także w trakcie rozmów z producentami. Stanley Kubrick musiał zmienić wiek Lolity, aby film został uznany przez komisję, która dopuszczała produkcje do emisji na amerykańskich ekranach. W wyniku tych zmian efekt prac reżysera nie oddał całkowitej atmosfery książki Nabokova.
Dr Strangelove lub jak przestałem się martwić i pokochałem bombę – satyra o nuklearnej zagładzie świata
Fabuła filmu Dr Strangelove opiera się na powieści Czerwony alarm Petera George’a. Do stworzenia ekranizacji przyczyniła się żywa w latach 60. wizja konfliktu nuklearnego pomiędzy ZSRR i USA. Produkcja Kubricka opowiada o globalnym kryzysie wywołanym przez szalonego generała, który wydał samowolny rozkaz ataku atomowego na radziecką Rosję.
Cała produkcja utrzymana jest w charakterze satyry lub wręcz makabrycznej komedii. Przerysowane sceny i gra aktorów wyróżniły film na tle innych wojennych ekranizacji. Na szczególną uwagę zasłużyła również scenografia, o którą zadbał reżyser-perfekcjonista. Na planie pojawił się m.in. świetnie odwzorowany bombowiec B-25 czy fikcyjny Pokój Wojenny, o którego istnieniu przekonany był nawet przyszły prezydent Ronald Reagan.
2001: Odyseja Kosmiczna – oryginalna analiza człowieczeństwa
Jedno z największych dzieł Kubricka – 2001: Odyseja Kosmiczna – jest adaptacją powieści Strażnik autorstwa Arthura C. Clarke’a. Film przedstawia filozoficzną historię o dziejach ludzkości. W fabule znajduje się powiązanie pomiędzy małpimi przodkami a rozwiniętymi technologicznie cywilizacjami przyszłości.
W trójdzielnej kompozycji fabuły reżyser w intrygujący sposób pokazuje jeden ze swoich ulubionych motywów – zwierzęcość natury ludzkiej. Stanley Kubrick proponuje też niekonwencjonalne rozwiązanie dehumanizacji człowieka i uczłowieczenia maszyny. Reżyser zadbał również o dokładne odwzorowanie kosmicznej przestrzeni i stworzenie efektów specjalnych, za które dostał Oscara.
Mechaniczna pomarańcza – debata nad decyzyjnością o własnym losie
W kolejnym dziele Stanley Kubrick ponownie podejmuje temat człowieczeństwa i związanego z nim zła. Mechaniczna pomarańcza stanowi ekranizację powieści Anthony’ego Burgessa. Fabuła produkcji rozgrywa się w antyutopijnym świecie z przyszłości. Głównym bohaterem jest młodociany przestępca, który poddaje się eksperymentalnej terapii. Kuracja ma na celu wykorzenić z niego zło. Leczenie okazuje się bardzo brutalne – pacjent fizycznie zmuszany jest do oglądania drastycznych scen, które wpajają w nim niechęć do przemocy.
Zresocjalizowany bohater nie jest w stanie podjąć agresywnych czynów. Psychika nie pozwala mu nawet uderzyć oprawcy, broniąc się przed jego atakiem. Stanley Kubrick poddaje debacie to, czy człowiek może decydować o swoim losie, czy jest raczej sterowaną odgórnie maszyną.
Sprawdź też: Wojna na ekranie – najlepsze filmy wojenne
Ostatnie dzieła
W swoich późnych dziełach Kubrick stawiał na różnorodne fabuły i gatunki. Wśród ostatnich filmów znalazły się zarówno dramaty wojenne, jak i horrory czy thrillery erotyczne. Motyw człowieczeństwa, złej natury oraz nieokiełznanego losu stale przebijał się w treściach mistrza reżyserii.
Barry Lyndon – dramat jednostki w nowatorskiej oprawie zdjęciowej
Film Barry Lyndon powstał na podstawie powieści Williama Makepeace Thackeraya. Akcja produkcji rozgrywa się w XVIII wieku i przedstawia losy irlandzkiego młodzieńca, który chce dostać się do arystokratycznych kręgów. Mężczyzna podejmuje się różnych działań. Jest bawidamkiem, żołnierzem czy nawet szpiegiem. Dzięki swoim staraniom zyskuje tytuł szlachecki i wysoką pozycję społeczną.
Sukces nie trwa jednak wiecznie. W ostatecznym rozrachunku Barry Lyndon traci wszystko i umiera w osamotnieniu. Stanley Kubrick po raz kolejny wplata motyw fatalizmu, który nakreśla niezależny od człowieka los. Cała produkcja zyskała uznanie za scenografię i efekty wizualne. Zdjęcia wykonano w XVIII-wiecznych zamkach ulokowanych w Irlandii oraz Wielkiej Brytanii. Klimat minionej epoki zapewniły też nowatorskie ujęcia realizowane wyłącznie przy świetle świec. Kubrick był pierwszym reżyserem, który zdecydował się na takie rozwiązanie oświetleniowe.
Lśnienie – nawiedzony hotel i bohater inny niż w większości horrorów
Kolejna produkcja Kubricka była inspirowana książką Stephena Kinga. Lśnienie to horror, którego fabuła interpretowana jest jako obraz rozpadu uczuć, więzi rodzinnych czy też całego bohatera. Fabuła filmu przedstawia historię niespełnionego pisarza-alkoholika, który przyjmuje posadę stróża w odizolowanym od świata hotelu Overlook. Kiedy zamieszkuje tam wraz z rodziną, zaczynają się dziać dziwne rzeczy.
Stanley Kubrick użył w filmie ciekawych zabiegów i rozwiązań. Jednym z nich było zastosowanie nowoczesnej kamery Steadicam, która amortyzowała ruchy operatora, zapewniając ujęciom dobrą płynność. Reżyser postanowił odwrócić również klasyczne zabiegi stosowane w horrorach. Zagrożenie czaiło się w jasnej scenerii hotelowych korytarzy, a schronienie i dobro w ciemnej nocy panującej poza pensjonatem.
Full Metal Jacket – dehumanizacja, wojna i zło
Full Metal Jacket to dramat wojenny powstały na podstawie powieści The Short-Timers autorstwa Gustava Hasforda. Fabuła opowiada o młodych rekrutach, którzy po przejściu brutalnego szkolenia wysyłani są na front wojny wietnamskiej. Stanley Kubrick po raz kolejny mistrzowsko przedstawia wojnę i zinstytucjonalizowaną przemoc. Pokazuje również bestialską naturę człowieka, którego łatwo można przeobrazić w maszynę do zabijania. W tworzeniu Full Metal Jacket reżyser wykazał się oryginalnością scenograficzną – ulokował wojnę w miejskiej aranżacji.
Sprawdź też: Martin Scorsese – najpopularniejsze tytuły amerykańskiego reżysera
Oczy szeroko zamknięte – nietypowy thriller z erotycznym motywem
Ostatni film Kubricka – Oczy szeroko zamknięte – stanowi adaptację noweli Traumnovelle napisanej przez psychologa Arthura Schnitzlera. Fabuła opisuje losy małżeństwa, których związek zostaje wstawiony na próbę. Tytuł filmu nawiązuje do koncepcji psychoanalitycznych. Jego interpretacja może oznaczać, że filmowe wydarzenia nie były rzeczywiste, a stanowiły przeżycia wewnętrzne głównego bohatera. Erotyczny thriller w oryginalny sposób przemyca wątek rodziny i odkupienia płynącego z miłości bliskiej osoby.
Współpraca z reżyserem
Stanley Kubrick to geniusz kinowego świata. Jego filmy stanowiły oryginalne produkcje, które często zaskakiwały swoją niekonwencjonalnością. Nietuzinkowość cechowała również samego reżysera. Twórca był dość ekscentryczny i miał swoje stałe praktyki. Nieodłącznym elementem każdego filmu Kubricka było m.in. perfekcyjne przygotowanie planu oraz aktorów.
W jego produkcjach nie było miejsca na chaos. Reżyser wymagał ścisłego trzymania się scenariusza. Zwracał uwagę na każdy detal dotyczący dekoracji, oświetlenia czy najmniejszych gestów. Wielokrotnie powtarzał również nagrania, aby uzyskać perfekcyjne ujęcia. Wynikiem tego był bardzo długi proces realizacji całej produkcji, a także stres ekipy filmowej.
Co nam zostało po Kubricku?
Spuścizną Stanleya Kubricka jest jego filmografia składająca się z 16 niezwykłych tytułów. Wybitne portfolio reżysera byłoby jeszcze większe, gdyby w 1999 roku nie nadeszła jego śmierć. Kubrick zostawił wiele nieukończonych projektów. Niektóre z nich doczekały się realizacji przez innych twórców. Już po śmierci Kubricka powstał The Killer Inside Me Michaela Winterbottoma czy Sztuczna inteligencja Stevena Spielberga.
Stanley Kubrick to oryginalna postać, która zapisała się na kartach historii złotymi zgłoskami. Nietuzinkowy reżyser wprowadził do kinowego świata wiele nowatorskich rozwiązań i pomysłów. Jego twórczość do dziś fascynuje i wprawia w refleksję nad naturą oraz sensem życia człowieka.
Chcesz kupować taniej? Znamy na to kilka ciekawych sztuczek! Część z nich zebraliśmy w artykule Kody rabatowe Morele – wszystkie promocje i kody zniżkowe na Morele.net w jednym miejscu. Kody promocyjne to doskonała okazja na obniżenie cen produktów dostępnych w sklepie Morele. Dowiesz się, jak wykorzystać kod rabatowy i gdzie go w ogóle znaleźć. Prezentujemy także zasady działania Morele Outlet, grup na Facebooku oraz doradzamy, jak robić zakupy na raty w Morele.net.
Źródło obrazu głównego: nme.com
