Filtr światła niebieskiego ma służyć do redukowania negatywnego wpływu tego światła na nasz wzrok. Czy rzeczywiście działa? Co na to badania? Jak jest naprawdę? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania w tekście.
Ciągłe patrzenie się w monitory lub smartfony może łatwo zmęczyć wzrok. Światło przez nie emitowane jest bardzo podobne do dziennego. Przez nie można być ciągle niewyspanym. Dlatego też na rynku oraz w wielu programach pojawiły się filtry niebieskiego światła. Dowiedz się, jak działają i czy faktycznie są potrzebne.
Niebieskie światło – co to jest i jaki wpływ ma na nasze zdrowie?
Spektrum światła widzialnego rozciąga się między długościami fali elektromagnetycznej 400 i 700 nanometrów, odpowiadającym barwie niebieskiej i czerwonej. Barwy mieszane w różnych proporcjach skutkują powstaniem bieli o zmiennej temperaturze – co możesz znać z ustawień aparatu fotograficznego. Przewaga czerwieni i żółci daje ciepłe światło ze sztucznych źródeł (poniżej 3300 K), które działa uspokajająco i pobudza wydzielanie melatoniny. Z kolei światło zimne z przewagą niebieskiego pobudza organizm.
-75%
Długa praca przed monitorem, rozrywka ze smartfonem czy tabletem w ręku, a także oświetlenie LED w twoim otoczeniu dostarcza więcej niebieskiego światła, które przenika przez rogówkę aż do siatkówki oka, co negatywnie wpływa na nasz wzrok. W konsekwencji długiej ekspozycji na jego działanie możesz odczuwać większe zmęczenie oczu i suchość. Naładowane energią fale światła pobudzają organizm oraz regulują poziom melatoniny, dlatego są potrzebne. Zbyt duża ich ilość może jednak przerodzić się w problemy ze snem, koncentracją, a także objawiać się bólami głowy czy uszkodzeniem siatkówki.
Aby jeszcze bardziej zadać o swój wzrok, pamiętaj też o prawidłowym umieszczeniu samego telewizora w pomieszczeniu. Jak to zrobić? Tego dowiesz się z naszego poradnika: Na jakiej wysokości telewizor w salonie czy sypialni?
Filtr światła niebieskiego – zasada działania
Windows, iOS od Apple czy Android już od kilku lat standardowo są wyposażone w funkcję podnoszącą temperaturę barwową wyświetlacza. Na podstawie wbudowanych sensorów, zdefiniowanego czasu czy zmiany ustawień przez użytkownika modyfikuje on kolorystykę obrazu. Filtr niebieskiego światła, zazwyczaj realizowany jest programowo poprzez obniżenie natężenia niebieskiego kanału sygnału RGB o określoną liczbę lub wartość procentową. Skutkuje to zwiększeniem udziału innych kolorów w wyświetlanym obrazie, a co za tym idzie również podniesieniem jego temperatury.
Do czego w ogóle służy taka funkcja? Dokładnie do tego, na co wskazuje jej nazwa. Zmniejsza ona zawartość niebieskiej składowej, w wyświetlanym obrazie, czego efektem jest łagodniejsza dla oczu, bardziej żółtawa barwa wyświetlanych treści. Takie działanie ma na celu ograniczenie odczuwalnego wpływu wyświetlaczy na jakość snu. Z tego też względu jego programowa wersja jest obecnie standardowo stosowana przez producentów systemów operacyjnych.
Istnieją również sprzętowe rozwiązania. Monitor możesz wyposażyć w filtry na ekrany lub osłonę polaryzującą bądź pochłaniającą część promieniowania emitowanego przez niego. Taki filtr światła niebieskiego na monitor będzie przydatny, szczególnie gdy dużo pracujesz przed komputerem.
Filtr światła niebieskiego w telefonie – czy tylko tam?
Ochrona wzroku w telefonie poprzez filtr zadebiutowała w smartfonach i do dziś to właśnie w nich najczęściej się ją spotyka. Ostatnie wersje Androida oraz iOS pozwalają na jej dość szeroką konfigurację. Jak wyłączyć niebieskie światło w telefonie lub je włączyć? Wystarczy skorzystać z poziomu skrótów w górnej belce. Inne urządzenia również są wyposażone w filtr – np. laptop działający na macOS lub Windows 10. Jego konfiguracja jest możliwa z poziomu ustawień systemowych.
Wiele sprzętów mobilnych i komputerów domyślnie korzysta z zegara do określenia, kiedy włączyć filtr światła niebieskiego. Windows 10 czy macOS pozwalają to uzależnić od pory wschodu i zachodu słońca w danym dniu lub ustawić konkretną godzinę „na sztywno”. Praktycznie zawsze użytkownik ma też opcję regulacji siły efektu, jaki daje filtr. Windows i pozostałe systemy realizują to zazwyczaj poprzez intuicyjny suwak.
Okulary z filtrem światła niebieskiego – czym się charakteryzują?
Sztuczne światło o niebieskiej barwie, emitowane przez monitory, tablety czy smartfony może niekorzystnie oddziaływać na stan zdrowia i oczu, jeśli są one wystawione na dłuższą ekspozycję. Możesz jednak w łatwy sposób zaradzić wystąpieniu skutków długotrwałego wpatrywania się w wyświetlacz. Wystarczy sprawdzić okulary z filtrem światła niebieskiego. Chronią oczy i poprawiają komfort widzenia za każdym razem, gdy korzystasz z urządzeń elektronicznych, w tym telewizora czy monitora.
Specjalny filtr blokuje światło i pozwala na przenikanie mniejszej ilości refleksów do oczu. Zazwyczaj występuje on w postaci powłoki o żółtym zabarwieniu, która nie jest zauważalna podczas codziennego użytkowania.
Dla kogo będą odpowiednie okulary z filtrem światła niebieskiego?
Okulary do komputera z filtrem światła niebieskiego to rozwiązanie pozwalające ograniczyć ilość niesprzyjających dobremu zdrowiu fal świetlnych. Takie akcesoria polecane są szczególnie osobom, które dużo czasu w ciągu swojego dnia spędzają przed ekranem monitora lub innych urządzeń cyfrowych.
Pracownicy hal produkcyjnych i biur, personel medyczny oraz inne osoby, które odczuwają działanie oświetlenia LED na ich organizm, również mogą rozważyć wybór okularów blokujących niebieskie światło na co dzień. Z oferty w salonie optycznym może skorzystać każdy, nawet osoby o doskonałym wzroku, wybierając zerówki z filtrem.
Okulary z filtrem światła niebieskiego – czy warto?
Okulary z filtrem światła niebieskiego mogą wyeliminować objawy cyfrowego zmęczenia wzroku, jednak inwestycja w takie szkła ma sens, gdy faktycznie dużo czasu spędzasz przed monitorem. W dobie rozwijającej się technologii, smartfony i tablety zostały wyposażone w funkcję filtrowania światła niebieskiego (lub tryb nocny), które umożliwiają zmianę barwy światła na bardziej przyjazną dla oczu. Jak sama nazwa wskazuje, okulary do komputera dedykowane są osobom, które pracują z monitorem i są bardziej narażone na oddziaływanie niebieskiego światła w ciągu dnia.
Czy filtr światła niebieskiego rzeczywiście działa?
Jeżeli po przesunięciu suwaka w ustawieniach albo o określonej godzinie twój komputer lub smartfon staje się nagle żółtawy, możesz mieć pewność, że właśnie zadziałał filtr światła niebieskiego. To, co daje on w codziennym życiu, różni się jednak od górnolotnych założeń i teorii związanej z relacją między temperaturą barwową światła a wydzielaniem melatoniny. Doktor Tim Brown z Uniwersytetu w Manchesterze przeprowadził badanie na gryzoniach, które podaje w wątpliwość sens zastosowania filtra światła niebieskiego.
Seria przeprowadzonych pod jego kierownictwem eksperymentów polegała na wystawieniu grupy myszy na światło o różnej temperaturze barwowej. Okazało się, że to żółte oświetlenie bardziej zaburzało rytm dobowy niż – rzekomo szkodliwe – niebieskie. Jednocześnie wykazano, że ogólny poziom jasności ma większe znaczenie dla produkcji melatoniny niż kolor światła. Wyjaśnienie nasuwa się samo – to zachodzące słońce, a więc i zapadające ciemności są sygnałem dla organizmu, że już pora spać.
Co ciekawe, problemy ze snem na terenach z dużym natężeniem oświetlenia – a więc przede wszystkim w miastach – raportowane były już na długo przed upowszechnieniem smartfonów i innych urządzeń elektronicznych. Chociaż wciąż trwają badania dotyczące mechanizmu ludzkiego snu, naukowcy zgadzają się co do jednego – dla zapewnienia optymalnych warunków nocnego wypoczynku szczególnie istotne jest odcięcie się od źródeł światła, m.in. od elektroniki w możliwie dużym stopniu.
Nie masz więc większych powodów do obaw, jeżeli nie podoba ci się barwa wyświetlacza, tworzona przez filtr światła niebieskiego. Jasność jest zdecydowanie istotniejsza w zakresie produkcji melatoniny. Nawet zakładając pełną skuteczność filtra, jego wykorzystanie na silnie świecącym wyświetlaczu utrudni zasypianie bardziej niż korzystanie ze smartfona bez niego, za to na niskim poziomie jasności. Jeżeli chcesz w pełni wypocząć, najlepiej bezpośrednio przed zaśnięciem zupełnie zrezygnuj z używania urządzeń elektronicznych i zadbaj o zaciemnienie swojej sypialni.
Aby jeszcze pozytywniej wpłynąć na jakość swoje wypoczynku, pomyśl nie tylko o rezygnacji z rozpraszaczy w łóżku – sen będzie przyjemniejszy gdy pomieszczenie będzie przewietrzone oraz odpowiednio nawilżone, co możesz osiągnąć m.in. dzięki nawilżaczom powietrza.
