Powrót do przeszłości? Kaseta magnetofonowa – co to jest i jak działa?

Od kiedy pojawiła się kaseta magnetofonowa, mobilne słuchanie stało się faktem. Dziś walkmana zastępuje smartfon, jednak analogowe brzmienie nie traci na popularności. Powrót do przeszłości czy chwilowa moda? Poznaj historię ponadczasowego nośnika!

Kaseta magnetofonowa – krótka historia

Kaseta magnetofonowa to nośnik zapisu muzycznego, który pozwala na odtwarzanie utworów przy użyciu magnetofonu kasetowego lub walkmana. Głównym elementem odpowiadającym za odczytywanie dźwięku jest taśma magnetyczna przesuwająca się dzięki ruchom głowic umieszczonych w odtwarzaczu. Technologia zapisu na taśmie znana była jeszcze przed opracowaniem kasety magnetofonowej, jednak cały świat poznał ją dzięki firmie Philips, która w 1963 roku zaprezentowała swoje odkrycie w kompaktowej i najbardziej przyjaznej użytkownikowi formie.

Od czasu premiery na Niemieckiej Wystawie Radiowej w 1963 roku kaseta magnetofonowa zyskiwała coraz większą popularność i królowała w magnetofonach podczas rodzinnych spotkań i prywatek. Dopiero skonstruowanie przenośnego odtwarzacza gwałtownie wpłynęło na jej rozpowszechnienie, zwłaszcza wśród młodych osób i producentów muzycznych. Walkman wyprodukowany przez firmę Sony w 1979 roku pozwolił słuchać muzyki w każdym miejscu o dowolnej porze, o ile umożliwiała to żywotność baterii… i kasety magnetofonowej.

Zyskująca sławę kaseta magnetofonowa nie oferowała brzmienia najwyższych lotów. Ze względu na swoją konstrukcję i wysoką częstotliwość przesłuchań cechowała się również niską trwałością. Taśma magnetyczna ulegała zniszczeniom w postaci przetarć, które odbijały się gorszą jakością dźwięku. Dlatego w miarę rozwoju technologii w latach 90. jej miejsce zastąpiła płyta CD. Mimo upływu czasu kasety wracają do łask i są używanie nie tylko przez fanów mody retro, a ich ceny idą w górę z każdym rokiem.

Jak powstały kasety magnetofonowe?

Kasety magnetofonowe opracowane przez inżynierów firmy Philips to tak naprawdę pośredni efekt prac kilku naukowców, w tym Thomasa Edisona, który skonstruował fonograf w 1878 roku. Był to pierwszy wynalazek umożliwiający zapis dźwięku na namagnesowanej taśmie lub materiale pokrytym warstwą metalu o właściwościach ferromagnetycznych.

-75%

Kody rabatowe Morele Najlepsze promocje w jednym miejscu

SPRAWDŹ KODY -75%

11 lat po opracowaniu fonografu przez Edisona, Valdemar Poulsen stworzył telegrafon rejestrujący dźwięk przy wykorzystaniu stalowego drutu. To rozwiązanie technologiczne kontynuował Fritz Pfleumer, który zastosował namagnesowaną taśmę papierową, a już w 1935 roku wykorzystano taśmę z materiału sztucznego. Znane obecnie kasety magnetofonowe to kolejny krok na drodze do zapisu dźwięku wyższej jakości – zastosowano w nich taśmy magnetyczne o szerokości 3,81 mm, owinięte na szpule i ułożone w kompaktowym, plastikowym pudełku o wymiarach 102 × 64 × 12 mm.

Lata 70. i 80. – szczyt popularności kaset magnetofonowych

Największa moda na kasety magnetofonowe panowała w latach 70. i 80. XX wieku. Na ich korzyść przemawiała stosunkowo dobra jakość odtwarzanego dźwięku oraz bardziej przystępna cena w porównaniu do płyt winylowych. Kasety pozwalały także rejestrować dźwięk i odznaczały się dużo większą pojemnością niż inne dostępne nośniki. Atutem sprzętu był również rozmiar, a cały zestaw kaset z kawałkami ulubionych zespołów zajmował niewiele miejsca i można było go łatwo przetransportować np. do domu znajomych. Wystarczył magnetofon lub boombox, aby cieszyć się słuchaniem przebojów w domowych warunkach.

Szczyt popularności kaset magnetofonowych przypadł na lata 80., gdy w sprzedaży pojawiły się pierwsze walkmany, które zawojowały rynek muzyczny na całym świecie. Była to świetna okazja dla początkujących artystów i undergroundowych zespołów, które mogły pochwalić się swoją twórczością na namacalnym nośniku. Wykonawcy wykorzystywali kasety magnetofonowe nie tylko do nagrywania najnowszych produkcji, ale mieli większe szanse na to, że ich przekaz trafi do młodych ludzi, którzy stanowili największą grupę osób korzystających z dobrodziejstw technologii. Kasety magnetofonowe towarzyszyły społeczeństwu na każdym kroku, w podróży, domu, na spotkaniach czy w pracy.

Lata 90. – schyłek kaset magnetofonowych

Z kaset magnetofonowych korzystał niemal każdy – dzieci, młodzież, studenci podczas nauki czy dorośli, którzy zapisywali na taśmach piosenki z list przebojów i ulubione radiowe audycje. Już pod koniec lat 80. XX wieku sprzedaż kaset magnetofonowych zaczęła powoli spadać, co najbardziej odczuwalne było na zachodzie. Wszystko za sprawą kolejnego skoku technologicznego i pojawienia się płyt CD. W Polsce tzw. płyty kompaktowe stały się popularne na przełomie XX i XXI wieku i stopniowo zastępowały używane dotychczas kasety magnetofonowe.

Za wyborem płyt CD przemawiała znakomita jakość dźwięku bez trzasków i konieczności przewijania. Nowy wynalazek okazał się również bardziej pojemny, co pozwalało rejestrować na nim więcej treści. Płyty nie były bez wad, ale z każdym rokiem pojawiała się coraz bardziej dopracowana wersja, która cechowała się lepszymi parametrami. Zmienił się również rodzaj magnetofonów, w których odtwarzano muzykę, choć przez długi czas na rynku obecny był sprzęt oferujący odsłuch z dwóch rodzajów nośników. Z czasem jednak kasety magnetofonowe odeszły w zapomnienie. Dziś zyskują drugie życie i stają się ponadczasowym klasykiem w domu niejednego pasjonata stylu retro i amatora muzyki.

Jak działa kaseta magnetofonowa?

Głównym elementem kaset magnetofonowych, który odpowiada za zapis dźwięku, jest taśma magnetyczna wykonana z tworzywa sztucznego, zazwyczaj z nylonu. Jej powierzchnia pokryta jest cienką warstwą materiału o właściwościach ferromagnetycznych. Do stosowanych najczęściej należą tlenek nylonu lub tlenek żelaza.

Głowice elektromagnetyczne w odtwarzaczu przyczyniają się do namagnesowania tej powłoki, a przepływające pole magnetyczne ustawia cząstki w określony sposób. Wyższe i niższe tony różnią się intensywnością namagnesowania, co pozwala wyróżnić dźwięki o różnym natężeniu i tonacji. Nie jest to jedyna funkcja głowic, ponieważ odczytują one zmiany pola magnetycznego, generując sygnał i umożliwiają odsłuch nagranego na taśmy utworu poprzez przewijanie taśmy na szpuli. Od długości i grubości taśmy zależy długość zapisu.

Moda na retro – płyty winylowe i kasety magnetofonowe

Może udało Ci się w dzisiejszych czasach zauważyć objawiającą się modę na styl retro, a może sam należysz do grona osób, które inspirują się latami 80.? Nic w tym dziwnego, a trendy lubią powracać, o czym niejednokrotnie przekonują styliści i architekci wnętrz. Powrót do przeszłości widoczny jest nie tylko w codziennym ubiorze czy w magazynach wnętrzarskich, ale także w przekonaniach, sposobie myślenia i drobnych przyjemnościach. Fotografie zamiast na ekranie cyfrowej lustrzanki pojawiają się w postaci natychmiastowych odbitek, a na półkach salonów muzycznych królują winyle. Dużą rolę odgrywają wspomnienia osób, które wychowane w latach twórczości AC/DC, Erica Claptona czy Queen chcą powrócić do lat młodości poprzez muzykę.

Zaskakująca jest jednak obecność winylowych płyt artystów popularnych w obecnych czasach. Sławni muzycy, których kariera rozwija się od niedawna, wydają swoje albumy nie tylko na popularnych kompaktach, ale również na winylach, a te cieszą się wysokim wzrostem sprzedaży. Obecnie dostępne są do kupienia nie tylko w sklepach muzycznych, ale także w marketach, co świadczy, że zainteresowanie nimi jest naprawę wysokie. Niektóre wydania w limitowanym nakładzie można uznać nawet za kolekcjonerskie, co jeszcze bardziej podbija ich wartość. Trend powrotu do przeszłości obserwuje się również w gatunkach muzycznych, które nawiązują do popularnych brzmień przeszłości. Zapoczątkowany w pierwszej dekadzie XXI wieku synthwave skupia się na oddaniu poprzez elektroniczne dźwięku klimatu i emocji towarzyszących społeczeństwu w latach 80. Utwory tego gatunku wykorzystują brzmienie starych syntetyzatorów, które poddawane są nowoczesnemu masteringowi.

Muzyka inspirowana latami 80. przejawia się również w filmowych soundtrackach, co potwierdza wielki sukces serialowej produkcji Netflixa Stranger Things. Opowieść o przygodach nastolatków, których akcja została osadzona w latach 80. to swoisty powrót estetyki retro. Elektronika, gitarowe pokłady i narracja pełna nawiązań do produkcji tych lat wpłynęła na niesamowitą oglądalność i jeszcze większe zainteresowanie modą oraz kulturą tego okresu, nie wspominając już o odwzorowaniu stylu ubrań w najnowszych kolekcjach popularnych sieciówek. Widzowie zainspirowali się serialem nie tylko modowo. Z nurtem popularności serialu popłynęły również słynne aparaty natychmiastowe Instax, Polaroid czy właśnie kasety oraz walkmany.

Powrót do przeszłości – kasety magnetofonowe znowu na topie?

Kasety magnetofonowe jeszcze nie odeszły w niepamięć – można wręcz stwierdzić, że odradzają się niczym feniks z popiołu. Niejedna osoba w natchnieniu wspomnień wyciągnęła ze sterty staroci zakurzone, plastikowe pudełeczko, by przypomnieć sobie dawny czas i ulubione młodzieńcze przeboje. Powrót kaset magnetofonowych zauważalny jest również w sklepach i nie chodzi tu o antykwariaty. W salonach muzycznych pojawia się coraz więcej utworów nagrywanych na taśmy, a artyści, podążając za modą na płyty winylowe, wydają swoje albumy także na kasetach magnetofonowych. Limitowane nakłady, kolekcjonerskie wydania i rosnące ceny, to coś, na czym rynek muzyczny ma teraz szansę zbić niemałe pieniądze.

Duży wpływ na powrót kaset magnetofonowych ma moda na retro, jednak w większości przypadków kasety kupują osoby ze starszych roczników, które tęsknią za innym brzmieniem i „ołówkowaniem”. Na podstawie danych ogłoszonych przez Official Charts Company, w których pod lupę wzięto pierwszą połowę 2020 roku, sprzedaż kaset magnetofonowych na terenie Wielkiej Brytanii wyniosła niemal 65 tysięcy egzemplarzy. Rekordy zakupu ponadczasowych nośników notowane są również w USA i zachodniej Europie – w Polsce liczby jeszcze nie są aż tak spektakularne, jednak coraz częściej możesz zobaczyć oferty sprzedaży wybranych kolekcji na popularnych portalach ogłoszeniowych.

Czy kasety magnetofonowe znów są na topie? Niewykluczone, że otrzymały swoje drugie życie, a czas pandemii, który wymusił na społeczeństwie przesiadywanie w domowym zaciszu, przyczynił się do przypomnienia sobie o relikcie z przeszłości. W dobie streamingu i ogólnodostępnej muzyki ciężko mówić o zniewalającym powrocie. Niemniej ślad, jaki kasety magnetofonowe odcisnęły na historii muzyki, pozostanie, dopóki będzie je gdzie odtwarzać. Magnetofon dziś odchodzi do lamusa, a ceny sprzętu dostępnego na rynku potrafią sięgać dość kontrowersyjnych kwot, jednak dla kolekcjonera, który zostawił serce w latach 80., takie urządzenie jest warte każdych pieniędzy.

Sprawdź też: Wspomnień czar – konsola Atari 2600

Czy taki wzrost oznacza, że kasety magnetofonowe znowu zostaną produkowane na masową skalę? Niestety, ciężko jest jednoznacznie stwierdzić, że rzeczywiście może się to wydarzyć. Aktualnie potencjalna grupa zainteresowanych wciąż jest zbyt mała, aby opłacało się wznawiać produkcję. Jednak nie da się oprzeć wrażeniu, że kasety magnetofonowe wracają do łask, więc kto wie?

Czy powstają nowe kasety?

Powracająca moda na wszystko, co vintage, to wcale niewąska nisza. Miłośnicy, którzy poczuli czar muzyki płynącej z taśmy kaset magnetofonowych, nie muszą jedynie ograniczać się do kolekcjonowania starych wydań i słuchania hitów klasycznych zespołów muzycznych. Coraz więcej współczesnych muzyków decyduje się na wydanie swoich najnowszych krążków także w formie prostokątnej kasety. Niezwykle popularnym przedmiotem na rynku, wydanym zaledwie kilka lat temu, okazała się kaseta ze ścieżką dźwiękową z filmu Marvela Strażnicy galaktyki. W ostatnich latach muzykę na taśmę nagrywali i sprzedawali między innymi Eminem, Justin Bieber, The Weeknd czy Lana del Rey. Wśród polskich, popularnych współcześnie muzyków, którzy zdecydowali się wydać swoją muzykę na kasecie magnetofonowej, znaleźli się między innymi Sanah czy Ralph Kaminski.

Trudno tutaj jednak mówić o częstej praktyce. Jest to raczej chwyt marketingowy, który ma przyciągnąć fanów i wzbudzić zainteresowanie słuchaczy. Kolekcjonerska kaseta od ulubionego artysty to nie lada gratka. Nie może być jednak mowy, by współcześnie kasety miały prześcignąć w wynikach sprzedaży płyty CD. I te odchodzą już powoli w zapomnienie pod naporem rosnącej popularności serwisów oferujących nieograniczony dostęp do muzyki, takich jak Spotify. Potencjalna grupa zainteresowanych wciąż jest zbyt mała, by wznowić produkcję kaset, magnetofonów i nowoczesnych walkmanów w taki sposób, jak miało to miejsce kilkadziesiąt lat temu.

Zakurzone kasety magnetofonowe powracają do łask. Słuchacze pamiętający lata świetności magnetofonów odkurzają stare kolekcje, by sprzedać co lepsze kasety w okazyjnej cenie. Kolejni muzycy, już nie tylko indie, wydają swoje najnowsze kawałki na taśmie. Dla jednych jest to krótkotrwała moda, a dla drugich powrót do lat młodości. Jedno jest jednak pewne – kasety magnetofonowe to pewien nieśmiertelny symbol i kultowy klasyk, któremu słuchacze oraz fani muzyki nie pozwolą tak szybko odejść w niepamięć.

Sprawdź też: Tęsknisz za Samsung Cloud? Sprawdź alternatywy!