Czym jest koniunkcja planet?

Czym jest koniunkcja planet i jaki ma związek z Gwiazdą Betlejemską? Koniunkcja Jowisza i Saturna była astronomicznym wydarzeniem roku 2020! Jak wyglądało wtedy niebo? Odkrywamy tajemnice kosmosu i zdradzamy, jak zrobić zdjęcie planet nocą!

Czym jest koniunkcja planet?

Na nocnym niebie możesz zaobserwować różne ciała niebieskie, które poruszają się lub migoczą w bezruchu i zmieniają swoją pozycję względem obrotu Ziemi. Wśród nich odnajdziesz m.in. gwiazdy, planety, komety i Księżyc, jednak obserwując je gołym okiem, każde z nich może wyglądać po prostu jak bardziej lub mniej świecący punkt na nieboskłonie. Koniunkcja to zjawisko, w którym punkty te widziane z Ziemi znajdują się w bardzo bliskiej odległości od siebie.

W nocy możesz dostrzec kilka rodzajów koniunkcji. Jedną z nich będzie księżyc i gwiazdy, które dzieli dostrzegalnie niewielki dystans. Dobrze widoczne może być również zbliżenie naszego naturalnego satelity z planetą – lecz najbardziej spektakularnym zjawiskiem jest koniunkcja planet.

Planety w Układzie Słonecznym wędrują wokół gwiazdy po orbitach o eliptycznym kształcie, pojawiając się w różnych miejscach na niebie. W celu określania ich pozycji stworzono układ współrzędnych równikowych, w którym wyróżnia się podniebny odpowiednik ziemskiej długości geograficznej zwany rektascensją. Koniunkcja planet ma miejsce, gdy te dwa ciała niebieskie znajdą się w rektascensji na południe i północ od siebie.

Wielka koniunkcja Jowisza i Saturna

Na niebie 21 grudnia 2020 roku widoczna była koniunkcja dwóch gazowych olbrzymów Układu Słonecznego. Jowisz i Saturn zbliżyły się do siebie na odległość 0,1 stopnia kątowego, a ostatni raz tak niewielki dystans zauważalny z pozycji obserwatora dzielił je w 1623 roku. Nie bez powodu astronomowie nazwali to wydarzenie „wielką koniunkcją” – te ciała niebieskie spotykają się na niebie blisko siebie średnio co 20 lat, ale w minionym roku osiągnęły zadziwiająco bliską odległość. W rzeczywistości dzieliło je aż 734 milionów kilometrów, choć z perspektywy z Ziemi obiekty te niemal zlewały się w jeden świetlisty punkt.

Wielka koniunkcja Jowisza i Saturna 2020 była zauważalna również na terenie Polski. Obserwatorzy mogli gołym okiem dostrzec dwa jaśniejące punkty na południowo-zachodniej części nieboskłonu. Najbardziej widowiskowych doznań doświadczyli posiadacze teleskopów i lornetek. Planety znajdowały się w jednym polu widzenia, a dzięki dużemu powiększeniu można było również dostrzec ich księżyce, obłoki gazu oraz pierścienie Saturna. Zjawisko było widoczne na niebie do końca roku.

Gwiazda Betlejemska – co ma wspólnego z koniunkcją planet?

Wielka koniunkcja Jowisza i Saturna przez niektórych została okrzyknięta gwiazdą betlejemską 2020. Wydarzenie miało miejsce 21 grudnia, tuż przed ważnym świętem religii chrześcijańskiej – narodzinami Chrystusa. Naukowcy do dziś nie potrafią jednoznacznie określić, co w rzeczywistości wyznaczało drogę mędrcom do Zbawiciela. Jedną z teorii wyjaśniających zjawisko Gwiazdy Betlejemskiej jest koniunkcja Jowisza i Saturna, która w 7 roku p.n.e. miała miejsce aż trzykrotnie – w maju, wrześniu i grudniu. Czy jasny punkt na horyzoncie mógł być postrzegany przez wędrowców za gwiazdę wyznaczającą miejsce narodzin Mesjasza? Trudno doszukiwać się potwierdzenia w Ewangelii Mateusza, choć z astronomicznego punktu widzenia jest to możliwe. Być może w ubiegłym roku byliśmy świadkami następstwa Gwiazdy Betlejemskiej, ale dotychczas nie ma wystarczających dowodów, które potwierdziłyby tę teorię.

Jak sfotografować koniunkcję planet?

Koniunkcja planet najlepiej widoczna jest na wieczornym lub nocnym niebie, a planety przez kilkanaście dni zbliżają się do siebie, co pozwala wcześniej wykonać próbne zdjęcia i sprawdzić ustawienia aparatu. Do fotografowania ciemnego nieba najlepiej nadaje się aparat ustawiony na statywie, dzięki czemu uzyskasz długą ekspozycję. Możesz wykorzystać również to, co masz pod ręką, aby ustabilizować sprzęt. Podstawą jest maksymalnie otwarta przesłona i ostrość w trybie nieskończoności. Najlepsze zdjęcia wyjdą na długim czasie migawki, choć przy krótszym również możesz liczyć na satysfakcjonujące ujęcia. Przy używaniu smartfona, skorzystaj z trybu nocnego, który umożliwi Ci wykonanie ostrych ujęć przy słabym oświetleniu.

Kiedy kolejna koniunkcja planet?

Koniunkcje planet występują często, choć nie zawsze są dobrze widoczne. Najbliższa z nich będzie miała miejsce jeszcze w tym roku – 29 grudnia. Wenus i Merkury spotkają się na niebie w odległości około 4 stopni kątowych. Kolejna koniunkcja Jowisza i Saturna przypada na 2040 rok, ale odległość między planetami będzie dużo większa niż miało to miejsce w 2020 roku. Ponowne bliskie spotkanie dwóch gazowych olbrzymów określone mianem wielkiej koniunkcji zapowiedziano na marzec 2080 roku.

Biorąc pod uwagę fakt, że ostatnia wielka koniunkcja Jowisza i Saturna miała miejsce 398 lat temu, nic dziwnego, że wydarzeniu z ubiegłego roku nadano tak wielką astronomiczną wartość. Czy obserwatorzy widzieli to samo, co Trzej Królowie za czasów narodzin Chrystusa? Tego nie wiemy. Pewne jest jednak to, że dla tak zachwycających momentów, warto zatrzymać się na chwilę i zwrócić oczy w kierunku nieba. Podobał Ci się artykuł? Zostaw komentarz i podziel się z nami swoją opinią!

Sprawdź też: NASA przywraca teleskop Hubble’a do pracy w kosmosie